Nešto drugačiji tekst o anemiji…

O ANEMIJI OPĆENITO

Anamneza:

Često se trajanje anemija može utvrditi dobivanjem podataka o prethodnim pregledima krvi, tražiti nalaze na uvid, ev. odbijanje kao davatelja krvi ili uzimanje terapije za slabokrvnost.

Pažljiva obiteljska anamneza ne samo za anemiju, nego i žuticu, žučne kamnce, splenektomiju, poremećaji krvarenja, abnormalni hemoglobin. Zabilježiti zanimanje pac, hobije, ranija medicinska liječenja, uzimanje lijekova (OTC i vitamini), ev. izloženost toksičnim agensima u kući. Pacijent će nerado govoriti o korištenju lijekova za smirenje, izloženosti insekticidima, bojama, razrjeđivačima, bojama za kosu ako se posebno ne pita.

Kad se utvrđuje ev.gubitak krvi pažljivo dokumentirati trudnoće, abortuse i menstruacije (utvrđivanje količine gubitka menstruacijom se rutinski loše radi).

Prisustvo tamne stolice, promjene u pražnjenju crijeva pomažu u otkrivanju ev. neoplazmi kolona.

Gubitak krvi iz hemoroida je teško kvantificirati i može biti previđen ili preneglašen kako kod kojeg pacijenta, pitati za ev. gastrointestinalne smetnje koje bi sugerirale postojanje gastritisa, peptičkog ulkusa, hijatalne hernije ili divertikula .

Promjena boje urina događa se u bolestima bubrega, jetre i hemolitičkim anemijama.

Detaljni podaci o prehrambenim navikama, uključujući i hranu koju pacijent jede i izbjegava kao i njenu količinu (detaljizirati obrok po obrok, a čak i tada pac. često ne govore istinu zbog srama ili sl, tada pomaže heteroanamneza).

Promjene u TT su važne u odnosu na prehranu i mogu sugerirati malapsorpciju ili podložeću infekciju, metaboličku bolest ili neoplazmu.

Nutritivni deficiti mogu se povezati sa neobičnim simptomima u anamnezi.

Pacijenti sa deficitom željeza često žvaču ili sišu led (pagofagija). Povremeno se žale na disfagiju, oštre nokte, relativnu impotenciju, umor, grčeve u listovima pri hodu stepenicama koji nisu poporcionalni anemiji.

Kod deficita B12 česti su rano sijedenje, osjećaj pečenja jezika, gubitak propriocepcije (spotiče se u mraku ili mora se skoncentrirati da obuče hlače), zatim parestezije ili neobične senzacije koje ponekad opisuju i kao bol.

Bolesnici sa deficitom folata mogu imati grlobolje, heilozu, simptome povezane sa steatoreom.

Boja, konzistencija, učestalost, miris i da li stolica pluta ili potone u WC školjci može pomoći pri dg malapsorpcije (kao i pitanje da li ima masnog sloja oko stolice i nakon puštanja vode).

Temperatura: infektivnog porijekla, maligne bol, bolesti veziva, svi mogu uzrokovati i anemiju; postojanje purpue, ekhimoze, petehija upućuje na trombocitiopeniju ili porem. zgrušavanja sve upućuje na ev. prisutnost bolesti više loza ili na koagulopatiju (gdje je anemija posljedica krvarenja).

Intolerancija hladnoće važan je simptom hipotiroidizma, lupusa eritematodesa, paroksizmalne hladne hemoglobinurije i nekih makroglobulinemija.

Veza tamnog urina i fizičkih aktivnosti je važna kod marš hemoglobinurije i paroksizmalne noćne hemoglobinurije.

Tražiti prisutnost odnosno odsutnost simptoma bolesti srca, jetre, bubrega, kronične infekcije, endokrinopatije ili malignoma.

Status

Prečesto se žuri u fizikalni pregled bez gledanja neobičnih navika ili kakav dojam ostavlja pacijent: nerazvijenosti, malnutricije, ili kronične bolesti (upućuje nas na trajanje bolest). Koža i mukozne membrane: bljedilo, abnormalne pigmentacije, žutica, spider nevusi, petehije, purpura, angiomi, ulceracije, palmarni eritem, suha ispucala koža, crvenilo lica, stanjenje lateralnih rubova obrva, oštećenja nokata, izražen vaskularni crtež abdomena, prebrzo se pregleda u žurbi za pregledom srca i pluća.

Pregledati konjuktive i sklere (blijede, ikterične, hemoragije, petehije, teleangiektazije), i fundus oka.

Pregledom utvrditi ev povećane l čvorove kao znak infekcije ili neoplazme. Bilateralni edem: razlikovati podložeću srčanu bolest, bubrežnu ili jetrenu, jednostrani edemi: opstrukcija limfe zbog malignoma koji se nije ispalpirao.

Hepatomegalija i splenomegalija: veličina, napetost, tvrdoća, prisutnost ili odsutnost čvorića. Kod kroničnih bolesti ovi su organi čvrsti, nenapeti i nisu nodularni; kod karcinoma mogu biti tvrdi i nodularni, kod ak infekcije obično su mekani i napetiji.

Rektalni pregled i pregled zdjelice; tumori i infekcije mogu biti uzrok anemija

Neurološki: propriocepcija i vibracija, ispitati kranijalne živce, reflekse

Srce: može biti povećano ovisno o trajanju anemije, šumovi mogu biti prvi znak bakt. endokarditisa i biti prvi znak koji objašnjava anemiju.

Morbiditet i mortalitet anemija ovisi o etiologiji.

Mortalitet u akutnoj hemoragiji ovosi o uzroku krvarenja (80% kod rupture aorte, 30-50% kod krvarenja iz ezofagealnih variksa, 1% peptički ulkusi). Anemija kod krvarenja iz GITa može biti prvi znak maligniteta u crijevima

Anemija srpastih stanica: česte bolne krize ili potpuno bezbolno.

G6PD kao kronična hemolitička anemija ili bez anemija dok ne primi oskid.lijek.

Kod aplastične anemije je dvogodišnja smrtnost 70% bez transpl.k.s. ili imunosupresiva.

Mnogi simptomi anemije nisu povezani sa smanjenim brojem E, npr perniciozna anemija se nekad otkrije slučajno s Hgb 60, dok cuclanje sladoleda, grčevi u pokoljenicama i mišićna slabost se javljaju kod deficita Fe a Hgb bude 100-110.

Spol

– dva puta češća kod žena, razlika je posebno izražena tijekom generativne dobi žena

Otprilike 65% tjelesnog željeza se nalazi u cirkulirajućem Hgb, svaki gram Hgb sadrži 3,46 mg Fe (1mL krvi sa Hgb 150=0,5 mg Fe), tijekom uredne trudnoće žena izgubi otprilike 500 mg Fe; muškarac mora apsorbirati 1 mg Fe dnevno, a premenopauzalna žena 2 mg Fe da održi ekvilibrij, nadalje budući da žene jedu manje od muškaraca njihova apsorpcija mora biti dva puta efikasnija da bi bila dostatna. Žene imaju značajno manju incidenciju X-vezanih anemija kao što su deficit G6PD i spolno vezana sideroblastična anemija.

Dob

Teške nasljedne anemije (bolest srpastih stanica, talasemija, Fanconi sy) se nalaze u dječjoj dobi jer ta djeca ne prežive do starosti. Tijekom generativne dobi anemije su češće kod žena (deficit Fe). Prevalencija neoplazmi raste sa svakom dekadom života i može dovesti do anemije zbog krvarenja, infiltracije koštane srži tumorom ili se razvija zbog kronočne bolesti; s dobi raste i upotreba aspirina, NSARa i kumadinskih preparata koji mogu dovesti do krvarenja iz GiTa.

Anemija, kao i povišena temperatura, je simptom bolesti koji treba istražiti.

Izvor: www.e-medicine