Erizipel je akutna baketrijska infekcija kože, klinički karakterizirana febrilitetom i drugim općim siptomima te jasno ograničenim crvenilom kože sa uzdignutim rubom, relativno bezbolnim otokom kože i općim simptomima. Radi se o karakterističnoj formi celulitisa koji zahvaća površinske dijelove kože.
Uzrokuje ga Streptococcus pyogenes, rjeđe drugi streptokoki ili druge bakterije. Češći je u ljeto. Izvor je bolesnik koji boluje od streptokokne bolosti, rjeđe kliconoša, a prenosi se uglavnom kapljično. Češći je u dojenčadi i starijih. Lokalni predisponirajući čimbenici su kožni ulkus ili egzcem, varikozni sindrom, limfedem, ožiljci, kronična interdigitalna mikoza; češće kod kroničnih bolesnika: dijabetičari, ciroza jetre, alkoholičari, adipozni, neoplazne. Kontagioznost je malena, ne ostavlja imunitet.
Kl.slika: inkubacija 1-7 dana, počinje naglo, zimicom , tresavicom, vrućicom i drugim općim simptomima, najčešće se istog dana javlja crvenilo i i edem kože, čest je popratni limfadenitis, katkad vezikule i bule. Cijeljenje počinje centralnim ljuštenejm. Najčešća lokalizacija su potkoljenice, lice rjeđe (obično počinje na nosu i širi se slikom leptiara, može se javiti i na vlasištu, potrebna pomna inspekcija; na sluznicama, te nakon kirurških zahvata (opasnost od zahvaćanja dubljih slojeva i flegmone). Erizipel je sklon ponavljanju.
Lokalne komplikacije nastaju zbog nezgodne lokalizacije (sluznice) ili apscediranja, a bakterijemija se javlja kod 3-5%, rijetko sepičke metastaze (artritis, osteomijelitis, pneumonija, meningitis).
Dif.dg: celulitis, miozitis, nekrotizirajući fasciitis, tromboflebitis, alergijski dermatitis, osteomijelitis, te različite infekcije kože: furunkul, karbunkul, herpes zoster, erizipeloid, kožni oblik lajmske borelioze.
Dg: anamneza i klinička slika,
TH: penicilin 10-14 dana ili dok postoji crvenilo, inicijalno obično parenteralno, kod blažih per os, kod alergičnih na penicilin daje se klindamicin ili eritromicin. Katkad se u početku terapije vidi pogoršanje lokalnog nalaza (otpuštanje toksina ili antigena umirućeg streptokoka). Potrebna je i lokalna terapija: oblozi aque redestilate ili borne vode, nakon obloga bilo koja hidratantna krema da koža ne ispuca.
Prevencija recidiva: liječenje osnovne bolesti i lokanih predisponirajućih faktora (varikoziteta, dermatomikoza)
U bolesnika s čestim recidivima (najmanje dva erizipela u 12 mjeseci) može se primjeniti supresivna terapija: fenoksimetilpenicilin per os 2x1g na dan/15 mjeseci.
Kontagioznost je malena pa posebne mjere izolacije nisu poterbne, osim na kirurškim odjelima gdje je potrebno dezinficirati i/ili sterilizirati sav materijal koji je bio u doticaju s bolesnikom, tragati za izvorom infekcije.